Jozua Klein werd geboren op 3 april 1901 in Wildervank. Hij was getrouwd met Rosi Mendel, geboren op 26 maart in Duitsland. Zij kregen 3 kinderen: Rita Klein geboren op 26 april 1933 en Benjamin Klein geboren op 30 juli 1941.
Zijn ouders waren : Benjamin Klein en Henriette Klein-Mendel. Zij werden tijdens een Duitse razzia opgepakt en overleden in Kamp Sobibor in 1942

Jozua Klein, 22 Juli 1929

De arrestatie van Jozua Klein
Jozua Klein was hoofd van een groep van verkopers. Op een dag werd hij gevolgd door de Duitsers toen hij op bezoek ging bij zijn verkopers. Zo vonden de Duitsers Jozua en zijn groep van verkopers. Hij en 8 andere verkopers werden opgepakt en ondergebracht in een arrestatiecentrum gevestigd in een hotel in Den Haag. De volgende dag werden de niet Joodse verkopers vrijgelaten en de Joodse verkopers werden gearresteerd.

Deportatie naar Kamp Mauthausen
Rosi Klein bezocht haar man elke week. Op een dag in 1942 bezocht ze haar man met een mand vol met fruit en daar hoorde zij dat haar man was gedeporteerd naar Kamp Mauthausen. Zij zag hem nooit meer terug. In juli 1942 ontving ze een brief van het Rode Kruis dat hij gestorven was aan een longontsteking. Later ontving ze een brief van de Duitsers dat hij was doodgeschoten omdat hij probeerde te vluchten.
Rosi Klein kreeg een zenuwinzinking toen zij het bericht kreeg dat haar man was overleden in Kamp Mauthausen. Haar 9 jaar oude dochter zorgde toen voor haar jongere broer en zus. De buren en vrienden hielpen mee.

De familie in 1929. Staande van Links naar rechts: Verzon Jakobs met zijn vrouw Edith Jakobs-Klein, Adolf Klein, Emiel Klein, Rosi Klein-Mendel en haar man Jozua Klein
Zittend: Benjamin en Henriëtta Klein-Mendel

Rosi en haar kinderen moesten onderduiken
Met grote urgentie raadde ze moeder Rosi aan om samen met haar kinderen onder te duiken. Ook in Leiden waren er nu bijna dagelijks razzia’s waar Joden werden gearresteerd. Maar moeder Rosi had geen interesse, zij had een brief van de dokter dat ze te ziek waren om te reizen. Later op de dag kwam Eem Stoffels langs en overtuigde moeder Rosi dat een brief van de dokter in dit geval niet zou helpen. 's Avonds om 18.30 uur verliet het gezin het huis door de achterdeur en om 19.50 in de avond kwam de Duitse Gestapao het huis binnen om het gezin te arresteren. Het gezin verbleef een nacht ondergedoken op een onderduikadres en de volgende dag kwam Eem Stoffels en bracht ze naar het platteland. Met hulp van de buren Eem Stoffels en haar man Hyme die beiden actief waren in het verzet en die hielpen met het laten onderduiken van Joden, werden de kinderen Ingrid en Benjamin door Eem Stoffels achter op de fiets gebracht naar Oegstgeest. Dit was het moment dat de kinderen verborgen kinderen werden.
Toen men in Oegstgeest aankwam splitste de familie zich op. Kleine Benjamin werd ondergebracht op een boerderij in Sassenheim. Zijn zuster Rita werd ondergebracht bij een tulpenboerderij in het zuiden van Holland. Moeder Klein werd een huishoudster toen ze ondergedoken was. Het ironische was dat ze op een later moment werkzaam was in een huis voor oudere dames in Velp. Dat huis werd in beslag genomen door de Duitsers voor een regionaal SS hoofdkwartier. Toen moest moeder Klein werken voor haar aartsvijanden.

De familie Klein 18-6-1938. Staande van Links naar rechts: Emiel, Josi, Edith, Eli, Adolf Zittend: Benjamin Klein en Henriëtte Klein-Mendel

De Jaren na de oorlog

Na de bevrijding in mei 1945 werd de familie herenigd met behulp van Eem Stoffels. Moeder Klein moest toen zorgen voor het gezin en besloot om te beginnen met een pension. De kinderen moesten helpen met de verschillende taken. De kinderen gingen naar de lagere school. Een oom van Rosi was tijdens de oorlog gevlucht uit Duitsland. In 1941 had hij had kans gezien om mee te varen op een boot van Hoek van Holland naar Cuba. Vandaar uit emigreerde hij naar Miami. Na de oorlog hielp hij Rosi en de kinderen met de emigratie naar Amerika. Hij had daar een huis gekocht voor Rosi en haar gezin. De oom was vrijgezel maar hij werd een vaderfiguur voor Rosi’s gezin. Hij zorgde gedurende zijn verdere leven voor het gezin. Een dochter van Rosi werd later de cantor voor de Joodse gemeenschap in Birmingham. Zij is actief in het doorvertellen hoe haar moeder en de kinderen de oorlog overleefden.

Een tekening van de oude Synachoge in Leiden, gemaakt door Jakob Timmermans in 1787

De Synagoge werd opgericht in 1723 en zwaar beschadigd door de kruidschip-explosie van 1807. De huidige Synagoge werd op de zelfde plaats opnieuw gebouwd in 1858

De Joodse Synagoge aan de Levendaal, Leiden

Floris van Os

----------------
Iedereen kan bijdragen aan het Namenmonument. Kies de manier die het beste bij u past.
Steun ons >>