Dit is het verhaal over de familie Warga, zoals ik mij dat herinner.
In november 1936 ben ik geboren. Toen de oorlog uitbrak was ik 3,5 jaar oud. Ik woonde aan de Vlaardingerdijk in Schiedam. Je keek uit op de begraafplaats en op de weilanden. We konden daar heerlijk spelen, van de dijk af rennen, slootje springen, dammen bouwen en bloemen plukken. Op de dijk, dus dichter bij huis, deden we andere spelletjes, zoals verstoppertje, puttenloop, knikkeren, touwtje springen en bokspringen. Ik was altijd buiten, ondanks de oorlog, want je wist precies wat je wel of niet mocht doen. Als de sirene ging voor het luchtalarm onmiddellijk naar huis rennen en als er een peloton Duitse soldaten aan kwam marcheren zorgen dat je niet in de weg liep en vooral je mond stijf dicht houden.

Ik adopteerde een gedenksteen voor Abraham Coltof (1886 Maassluis-1942 Auschwitz). Zijn gezin woonde, evenals mijn familie, aan de Noordvliet in Maasluis. De kinderen uit de gezinnen waren bevriend. Het echtpaar Coltof heeft de oorlog niet overleefd, hun twee kinderen wel. Mijn oom, hun vriend, heeft de oorlog niet overleefd, hij werd vermoord in het Oranjehotel. Mijn vader overleefde het wel.

Wat ben ik blij dat het namenmonument er komt, en daarom heb ik de naam van mijn oma geadopteerd:
Elisabeth Eleonora Hemerik-van Dam.
Zij is 39 jaar geworden.

Ik heb vandaag de namen van het echtpaar Simon en Jet Creveld geadopteerd. Zij woonden tijdens de oorlog in Utrecht en waren onze buren. Toen ze een oproep kregen om zich te melden, hebben mijn ouders hen geholpen met het vinden van een onderduikadres en hen tijdens die onderduik zo veel mogelijk ondersteund.

Mijn vader Jaap Kielman (1927-2017) zat in Leeuwarden op gemeenteschool 12, waarvan zijn vader Albert Kielman hoofd was en Stella Zendijk plaatsvervangend hoofd. Mijn vader heeft bij haar in de klas gezeten, maar leerde haar beter kennen toen ze met zijn ouders bevriend raakte. Ook na haar gedwongen ontslag in 1941 bleven Stella Zendijk en het echtpaar Kielman bevriend.

Ik ben geboren in 1950. Mijn ouders hebben mij vernoemd naar Elise Palache-Rosenberg, roepnaam Liesje. Elise was de tweede vrouw van mijn grootvader Julius Palache. Mijn moeder heeft zo’n goede band met haar stiefmoeder gehad, dat zij haar dochter, haar vijfde kind, vernoemde naar mijn ‘vijfde' grootouder.

Mijn ouders, die hun trouwen hadden uitgesteld tot na de oorlog, hadden in 1947 deze woning toegewezen gekregen. De woning was in 1945 niet veel meer dan een karkas, zonder kozijnen, deuren en vloeren, alles als brandstof weggehaald in de hongerwinter. “Vanaf de begane grond kon je de hemel zien,” zei mijn vader. Hier werd ik als tweede kind in dit gezin geboren in februari 1949 maar woonde er nog geen jaar. 

Dit is Hendrika Valensa (geboren 14-2-1866 in Amsterdam, overleden 4 april 1943 in Westerbork). Ik heb haar naam geadopteerd. Mijn moeder van 88 die nog goed gezond is, heeft in de oorlog in de Rivierenbuurt in Amsterdam gewoond. Haar vader, mijn opa, had een zus, mijn oudtante "tante Anne".

Waarschijnlijk was ik nooit betrokken geraakt bij het lot van Salomon en Roza, als begin 2017 niet het verzoek was gekomen om herdenkingsstenen voor dit echtpaar te onthullen. In de stamboom van onze familie Glaser komt Roza voor als oudere nicht van mijn vader en zijn zus Rosa.
Dankzij Stichting Herdenkingsstenen Joods Alkmaar, die zich tot taak had gesteld om binnen 3 jaar alle 166 weggevoerde en vermoorde Joodse inwoners met herdenkingsstenen hun plek terug te geven voor het huis waar ieder het laatst gewoond had, zijn ook Salomon en Roza terug bij hun huis aan de Westerweg 146.

Mijn oma Philippine de Ploeg werd op 28 december 1885 geboren in Amsterdam. Zij was kostuumnaaister van beroep en werkte later ook als huishoudster. Zij leefde met mijn opa Simon Weisz en samen kregen zij vier kinderen: Fani, Debora, Jules en Betti. Philippine en Simon waren beiden Joods en van Nederlands-Hongaarse afkomst. 
In maart 1943 werd Philippine in haar woning aan de Lekstraat 50 II in Amsterdam door de Duitse bezetter aangehouden en afgevoerd naar de Hollandsche Schouwburg.

Met mijn genealogisch onderzoek heb ik mijn joodse familie ‘roots’ uitgezocht. Ik heb alle familieleden verzameld welke grotendeels in Auschwitz of Sobibor zijn vermoord: van baby’s, kinderen tot en met grootouders.

In Assen aan de Brink 25, voorheen Brink 26, staat al meer dan 30 jaar het Open Huis van de kerken voor iedereen. Thuis- en dakloze mensen vinden hier op een aantal dagdelen per week een gastvrije plek om anderen te ontmoeten of een kopje koffie of thee te drinken.

Helaas heb ik mijn grootouders van mijn moederskant, haar beide broers en zusje niet leren kennen, omdat zij allen in een concentratiekamp zijn omgebracht. Mijn grootvader Elias Tas, geboren 01.09.1892, en mijn grootmoeder Aaltje Tas-Bromet, 05.10.1892, zijn beiden ca. 10 november 1942 in Sobibor omgebracht.

De Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder de Holocaust, heeft altijd veel indruk op mij gemaakt. Ik heb de oorlog niet zelf meegemaakt, maar de generatie van mijn opa en oma wel. Omdat zij er bijna nooit over spraken, heb ik door de jaren heen mijn kennis over wat er was gebeurd via boeken, films, documentaires etc. verworven. 

Fijtje Gobes-Vreeland was mijn oma. Met mijn moeder heb ik haar in de oorlog 1x bezocht toen ze in een pension vlak bij Artis woonde.
Ik herinner me dat ze klein was, al een beetje oud, 74, en ze had een glazen oog. Dat maakte indruk op een jongetje van 4 jaar.

“Ik kom je ophalen”, zei een man van het hoofdkantoor “je hebt bezoek”. Bezoek? Terwijl we samen naar kantoor liepen vroeg ik me af wie dat dan wel kon zijn. Het was een doordeweekse dag, geen bezoekdag, waar alleen de zondag voor werd behouden. Dan kwamen familieleden met de trein uit Antwerpen naar Heide om hun kinderen, die wegens gezondheidsredenen een aantal weken in het Diesterweghuis verbleven, te bezoeken.
Voor mij zou het mijn eerste bezoek worden, hoewel mijn verblijf in Diesterweg er, na bijna drie maanden, al bijna op zat. Dat het mijn ouders waren kon ik me niet voorstellen. Mijn vader, die musicus was, zou wel ergens door België toeren en mijn moeder toonde geen enkele belangstelling om haar negenjarige zoon te bezoeken.

Ik ben geboren op 18 november 1943 en zoals mijn moeder altijd zei: ter herinnering aan de tweeling Floortje en Lex, haar jongste zusje en broertje.

Op de Koninginneweg woonde in de oorlog een gezin: Irma, Pal en Uri Samuel Haasz. Ze zijn alledrie weggevoerd en vermoord in Auschwitz. Uri Samuel is maar 3 jaar oud geworden.

Mijn nicht, Maria Anna Catharina Gompers: roepnaam Marieke (geboren 8 september 1936 te Tilburg), was de jongste dochter uit het gezin Gompers-Hollander. Zij woonden in Tilburg.
Mijn oom Joseph Gompers (geboren 14 oktober 1901 te Gouda) moest zich op 31 juli 1942 melden in het werkkamp ‘Twilhaar’ in Nijverdal en werd vervolgens onder het mom van gezinshereniging naar Westerbork overgebracht. Hij werd enkele weken later naar Auschwitz gedeporteerd en aldaar op 28 februari 1943 vermoord.

Met ons team van Youngworks hebben we de naam van Wessel Serlui geadopteerd. Wessel Serlui was een Joodse poelier. Samen met zijn zus, Sara Serlui, dreef hij een koosjere poelierszaak op de Weesperstraat 49. Ons kantoor bevindt zich op de Weesperstraat 51, tegenover het Holocaust Namenmonument.
Wessel Serlui werd op 22 oktober 1943 vermoord in Auschwitz, hij werd 64 jaar. Dertig augustus 1879 was zijn geboortedag.
We vinden het belangrijk dat de naam van Wessel Serlui wordt genoemd en dat hij nooit wordt vergeten.

Toen ik jaren geleden hoorde dat er een struikelsteen geplaatst zou worden voor Linkensweg 15 in Oss was ik zeer verbaasd. Ik had er geen weet van dat er in de oorlog een joodse vrouw heeft gewoond en dat zij is omgekomen in Auschwitz. Omdat geschiedenis mij altijd interesseert ben ik op zoek gegaan naar de achtergrond van deze familie. 

Ik wil graag het verhaal van Max Monas vertellen, onze vader.
Hij was vrij vroeg in de oorlog opgepakt, omdat hij in De Parool verzetsgroep zat.
Hij is van het Oranje Hotel, via Westerbork naar Bergen Belsen vervoerd en als laatste Buchenwald, waar hij meer dood dan levend uitkwam.

Ik heb de tweede wereldoorlog als kind meegemaakt. Veel herinneringen heb ik er niet aan, want ik was nog jong. Daarna spraken mijn ouders niet veel over de oorlog en al helemaal niet over de vervolging van Joden en anderen, maar ik heb altijd veel belangstelling gehad voor geschiedenis en heb altijd veel gelezen. Zodoende heb ik ook veel gelezen over het lot van de Joden.

Dit is Magdalena Dora Blau, geboren op 4 december 1939 te Rotterdam. Op 11 augustus 1942 is ze vermoord in gaskamer ll in Birkenau. Ik kan me niet voorstellen dat er mensen in staat waren om dit meisje naar die gaskamer af te voeren, te vergassen en daarna te cremeren.

Bij het begin van de oorlog woonde Roosje Drilsma met haar ouders en 9 jaar jongere broertje op de Gedempte Gracht 95 in Zaandam. Een levendige winkelstraat in het centrum van Zaandam. Haar ouders hadden een winkel in huishoudelijke artikelen en schrijfwaren. Naarmate de oorlog vorderde werden de Joden langzaam door de Duitser gescheiden van de rest van de bevolking.

Wij hebben als familie Frank voor twee namen gedoneerd, namelijk van mijn beide overgrootopa’s: Frank en Salomons.

Door stamboomonderzoek kwam ik er achter dat de heeroom van mijn opa Merks, ‘pater Justus Merks’, ‘Settela Anna Maria Steinbach’ met zeer grote waarschijnlijkheid heeft gedoopt en lange tijd onder zijn hoede heeft gehad. 

Rachel (Chelly) Ketellapper
Ik  woonde met mijn ouders, zusters en broers, in Amsterdam in de Swammerdamstraat op nummer 41. Mijn vader, Gerrit Swagerman, had een verhuisbedrijf aan huis.
De Swammerdambuurt werd in mijn jeugdjaren lang ingeklemd tussen de, aan de ene zijde, een lange keienweg waar eens spoorrail tracés lagen van het in 1939 gesloopte Weesperpoortstation wat vele jaren later de Wibautstraat zou worden en aan de andere kant de aan de Amstel grenzende Weesperzijde. De enigszins geïsoleerde buurt had daardoor dan ook een wat dorpsachtig karakter, waar behalve wat burenruzietjes en kleine familievetes, nooit iets bijzonder gebeurde.

Nog niet zo lang geleden ontdekte ik dat ik ben geboren en opgegroeid in een huis waar een Joods gezin had gewoond. Van mijn ouders had ik al wel eens gehoord dat zij in de oorlogsjaren in de Maasstraat waren komen wonen maar ik had er nooit eerder over nagedacht wie er dan wel gewoond zou hebben.
Het bleek het gezin van Meijer Pezaro te zijn. Meijer  was in 1943 41 jaar, zijn vrouw Elsina Gans 42 jaar en hun dochters Annie, Judith en Suze waren resp. 13, 8 en 6 jaar oud.
Het gezin is vermoedelijk tijdens de Razzia in Amsterdam Zuid van 20 mei 1943 uit huis weggevoerd naar kamp Westerbork

Mijn moeder heeft dezelfde naam als haar buurmeisje Rosalie Levit. Zij heeft die naam ook geadopteerd. Ik heb de overige namen van de buren geadopteerd. Zolang je naam wordt genoemd ben je niet vergeten.

Het is 75 jaar geleden dat concentratiekamp Auschwitz werd bevrijd door de Russen.
Mijn ooms, Jacob (Jaap) van der Woude 25 jaar en Michiel van der Woude 27 jaar, broers van mijn moeder, die ik nooit gekend heb, zijn in 1942 vermoord in Auschwitz.
Mijn oma Frouktje van der Woude - Klein, heb ik ook nooit gekend, zij is op 62 jarige leeftijd vermoord in Sobibor nadat zij uit huis was gehaald door de NSB en de Nederlandse politie!

Albert Luss woonde tot 1942 op het adres waar ik tien jaar later geboren ben.
Ik heb nooit van zijn bestaan geweten.
Mijn ouders zijn vlak na de oorlog op dit adres komen wonen.
Ik wil Albert Luss in gedachten houden.

Ik (26 jaar, woonachtig in Amsterdam) ben van jongs af aan al geïnteresseerd geweest in de de Tweede Wereldoorlog, de Holocaust en later ook meer specifiek de rol die fotografie daarbij gespeeld heeft. Het gevoel hebbende de meeste foto's omtrent de holocaust te herkennen, zag ik laatst een foto die ik nog nooit had gezien.

Mijn broertje Leo
De eerste levensjaren van Leo werden gekenmerkt door een wereld die moeite had hem te accepteren. Vooral zijn moeder, onze moeder moet ik, zijn drie jaar oudere broer Maurice zeggen, zou, vanaf de geboorte van Leo, hem als een onwelkome aanvulling van het gezin beschouwen. Waarschijnlijk was een tweede kind niet zo gewenst op dat moment, al zag een paar jaar later ons zusje Mariette het levenslicht en werd een vierde kind, Gustav, in 1939 geboren, ter adoptie afgegeven. Dat ik nog een broertje bleek te hebben, daar kwam ik pas jaren later na de oorlog achter.

Wij adopteerden de naam van Sonja Kitty Cohen, geboren in de plaats waar wij als gezin onbezorgd groot mochten en mogen worden. Maar waar een klein meisje op driejarige leeftijd werd weggevoerd omdat er mensen waren die vonden dat zij niet groot mocht worden.

Ik adopteerde Debora Sweijd. Zij werd op 23 april 1886 in Amsterdam geboren en op 28 januari 1944 in Auschwitz vermoord.
Ook mijn moeder heette Debora Sweijd. De familie was klein en de Sweijds waren allemaal familie van elkaar. Slechts enkelen overleefden de moordmachine van de nazi’s.

Ik heb de naam van mijn tante Suze Goldsmid geadopteerd. Alweer een poosje geleden, maar kom nu pas toe aan mijn verhaal.Mijn moeder is als enige van haar familie levend uit de oorlog gekomen. Ze verloor 4 zussen en 1 broer, hun aanhang (waaronder 2 kleine kinderen) en haar pleegouders.

Wij - kinderen van Joop Dölle (†) - hebben de naam van zijn vriendje Maup de Vries geadopteerd. Mijn vader schreef op 4 mei 2016: “Altijd op 4 mei denk ik in het bijzonder terug aan mijn Joodse vriendje Maupie de Vries. Wij woonden vlak bij elkaar in Winschoten. Samen voetbalden we op straat en speelden Monopoly bij hem thuis. Maar toen werd de rust wreed verstoord en begon de vervolging van de Joden. 

Alfred van der Zijl, hun man en vader, heeft de oorlog overleefd en is in 1998 overleden. Eigenlijk had ik hem kunnen ontmoeten en met hem kunnen spreken over zijn kampmakker Siegfried, mijn oom die ik nooit heb gekend, behalve op foto's. Maar vóór 1998 wist ik nog niets van Alfreds bestaan. Pas nadat ik in de papieren van mijn in 1999 overleden moeder een Nederlandse brief uit 1945 ontdekte, ben ik verder gaan zoeken.

Gisteren heb ik de naam van Ammon Witteboon geadopteerd.

Uit een nalatenschap kwam ik in het bezit van een poëziealbum uit 1896 van zijn zus Rosette Witteboon
Ik ging op zoek naar de geschiedenis van de toen 12 jarige Rosette.