Mijn tante is tijdens de oorlog opgepakt en gedeporteerd naar Westerbork waar ze een periode verbleef maar vanwege haar gemengde huwelijk mocht ze het kamp verlaten. Helaas hebben haar kinderen en kleinkind het niet gered en zijn ze alsnog vermoord in Auschwitz.

Boy from Manhattan in Ajax 1

Joodse belhamel Eddy Hamel

De eerste speler van Joodse afkomst en Amerikaanse nationaliteit woonde als laatste in de Rijnstraat 145 op 2 hoog en zou prooi worden van gewetenloze Jodenjagers.
Hij zou het brengen tot eerste van Ajax 1922-1930 en na zijn knieblessure tot coach van onder meer Volendam. Onverwachts eindigden hij en zijn gezin in de gaskamers van Auschwitz in 1943.

In juli 1942 zouden wij, mijn vader, moeder en ik, gaan onderduiken.
Mijn vader wilde nog even naar het kantoor in de Nes, waar hij samen met mijn opa, zijn vader, een makelaardij in tabak had.
Hij ging terug naar huis en liep op de Dam in de fuik van één van de eerste razzia’s. Hij is naar Auschwitz gestuurd.

In 1931 werd het huwelijk tussen mijn overgrootouders: Jan Timmermans en Maria de Jager ontbonden. In 1932 hertrouwde mijn overgrootmoeder met Isaäc Lagrand. Uit dit huwelijk werd mijn oudoom Frederick Lagrand geboren. Tijdens de bezetting weigerde Isaäc Lagrand de Jodenster te dragen.

Het Namenmonument is een prachtig initiatief! 
Er staan 105 mensen met de naam Dingsdag op het Namenmonument (Mogen allen rusten in vrede), waaronder mijn grootvader, naar wie ik ben vernoemd, Salomon Dingsdag 1889-1944, vermoord in Auschwitz, 54 jaar oud.

Vrijdag 27 januari 2023 is de internationale holocaust herdenkingsdag. De dag dat de 6 miljoen vermoorde Joden, Sinti en Roma worden herdacht. Deze datum is gekozen omdat op de datum 27 januari 1945 het concentratiekamp Auschwitz door het Rode Leger werd bevrijd.  
Deze gruwel heeft een deel uitgemaakt van mijn leven en deze beïnvloed. Het heeft bepaalde keuzes in mijn leven bepaald tot de dag van vandaag.

Dit verhaal gaat over Samuel Meijer Blom en hoe hij uiteindelijk in Sobibor vermoord werd. Hij was ons bekend als Joodse onderduiker bij het gezin De Laat in 1942. Zijn naam werd genoemd door Kees de Laat in de gesprekken die Wim Verhoeven en ik met hem voerden in 2019 over zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Het viel ons toen al op dat Kees elke keer ontdaan was als hij over Sam sprak.

Dit is het verhaal van Isaie Salomon Luigi Davids, geboren op 13-2-1916 en waarschijnlijk overleden op 15-4-1945, 29 jaar oud en een klein beetje over zijn grootmoeder, Nanette Davids-de Jongh, geboren 19-11-1858 en overleden in 1943, 84 jaar oud.
Toen ik een jaar of 9 was en dat was in 1963,  mocht ik in Amsterdam logeren bij mijn tante Stien, de zus van mijn oma, Jo Wijngaard. Het werd een logeerpartij die ik nooit meer zou vergeten want tante Stien droeg een groot verdriet met zich mee.

Hans Stranders
Mijn opa (Bert van Dam) vertelde vroeger heel soms over Hansje. Hansje was het zoontje van een Joodse slager en nog maar 4,5 jaar oud toen hij in het voorjaar van 1942 in het huis van mijn opa (destijds 17 jaar) op de Vreeswijkstraat 273 in Den Haag werd ondergebracht door Henk, de oudere broer van mijn opa. Hansje maakte ongeveer 1,5 jaar lang deel uit van het gezin, samen met nog 2 Joodse vrouwen die ook in het huis ondergedoken zaten. Omdat hij er niet heel erg 'Joods' uitzag, mocht Hansje af en toe mee naar buiten en op zondag ging hij mee naar de kerk. Hij vond het grote orgel en het zingen in de kerk prachtig. Als hij na de dienst thuiskwam, maakte hij een preekstoel en ging daarop staan ‘preken.’ Mijn Opa, mijn overgrootmoeder en zijn broers en zus waren dol op hem.

Op 7 januari 1947 trouwden mijn ouders. Tijdens de oorlog hadden zij elkaar leren kennen in het Burger Ziekenhuis aan de Linnaeusstraat te Amsterdam. Mijn moeder werkte daar als verpleegster in opleiding. Mijn vader lag er als TBC-patiënt, geïsoleerd op een kamer. Zijn vader, mijn grootvader, was in 1939 daaraan overleden.

Dit is een foto van Meijer Turk en Debora Turk-Goubitz op hun trouwdag.
Meijer is op 02-05-1909 in Amsterdam geboren. Hij werd in Februari 1943 gedurende een razzia op weg naar zijn werk opgepakt en naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij is vermoord. 
Debora is op 16-04-1908 in Amsterdam geboren. Zij had in Juli 1943 een oproep ontvangen om naar een werkkamp te gaan. Ze dacht dat ze haar man daar zou kunnen zien en liet hun kleine dochtertje Emmy, geboren op 28-12-1939, bij een goede (niet-joodse) vriendin achter, in de hoop dat ze terug zou komen.

In mijn studententijd begin jaren 90 in Zwolle woonden vriendinnen en studiegenoten op een bovenwoning aan de Spoelstraat in Zwolle. Het waren eigenlijk twee éénpersoonsappartementen op de eerste en tweede verdieping boven een winkelruimte en zij woonden op de tweede verdieping. Toen het appartement op de eerste verdieping vrij kwam, ben ik met nog een vriend daar ingetrokken en hadden we de bovenwoning voor ons vieren. Niet heel ruim, wel in de binnenstad.

Abraham Kater, 1892 - 1942
Hij werd geboren in Amsterdam op dinsdag 15 maart 1892, om drie uur in de morgen in de Batavierstraat op nummer 5. Hij was de oudste zoon uit het gezin van Hijman (Henk) Kater en Roosje de Beer.
Diamantslijper, Slager, Handelsreiziger in agenturen en Winkelier in Comestibles waren o.a. zijn beroepen. Hij is vermoord in het vernietigingskamp Auschwitz in Polen op 27 oktober 1942, 50 jaar oud. Hij is daar vermoedelijk ook gecremeerd op deze datum maar daar is wat onduidelijkheid over!

Dit is het verhaal van de familie Streep die woonden op Kuiperstraat 6, 1 hoog. Had je aangebeld, dan werd met een touw langs de muren van de trap naar beneden de deurknip opengetrokken en klonk er van boven: Wie is daar?
De kleine woning betrad je via een schuifdeur, opgehangen aan een ijzeren rail op de overloop. Een draaiende deur blokkeerde het gangpad of het gangetje in de woning zelf. Een huiskamer, twee slaapkamertjes, een keuken, een toilet, een balkon achter en een Frans balkonnetje voor, dat was het wel. Twee trappen nog op naar het kolenhok en daarnaast een zolderkamertje met een dakkapel.

In 1973 heb ik een mevrouw ontmoet die een beetje verteld heeft over Auschwitz. Het kamp dat zij heeft overleefd. Wat moet zij sterk zijn geweest. Daardoor ben ik me gaan verdiepen in deze vreselijke oorlog en het laat me niet meer los.

In een oud familiealbum trof ik een portret aan van Sientje de Vries.
Ik weet van mijn moeder dat ze het verschrikkelijk vond dat Sientje zomaar, midden in de nacht, uit hun straat in Nijmegen verdween. Dat blijkt ook uit wat moeder op de achterkant van het portret schreef.

Het verhaal van mij is, dat Hans Philips een vriend was van mijn moeder, Nellie Clerkx en haar broers.
Hij woonde in Vught, zij woonden in Heusden. Mijn ooms en mijn moeder hebben gewaarschuwd dat hij en andere vrienden gedeporteerd konden worden. Ze geloofden het niet.

In Assen zijn vier Struikelstenen gelegd voor jongemannen die vanuit Duitsland naar Nederland kwamen. Het waren pioniers die zich voorbereidden op een leven in Palestina om zo aan de opbouw van een Joodse natie te werken. Daarvoor had je een opleiding in een ambacht nodig of ervaring in de agrarische sector. En zo kwamen ze in Drenthe terecht. Ze woonden het laatst in bij de familie Magnus aan de Rolderstraat 54 te Assen. Eén van deze jonge mannen was Erwin Schwab.

In Assen zijn vier Struikelstenen gelegd voor jongemannen die vanuit Duitsland naar Nederland kwamen. Het waren pioniers die zich voorbereidden op een leven in Palestina om zo aan de opbouw van een Joodse natie te werken. Daarvoor had je een opleiding in een ambacht nodig of ervaring in de agrarische sector. En zo kwamen ze in Drenthe terecht. Ze woonden het laatst in bij de familie Magnus aan de Rolderstraat 54 te Assen. Eén van deze jonge mannen was Herbert Levy.

In Assen zijn vier Struikelstenen gelegd voor jongemannen die vanuit Duitsland naar Nederland kwamen. Het waren pioniers die zich voorbereidden op een leven in Palestina om zo aan de opbouw van een Joodse natie te werken. Daarvoor had je een opleiding in een ambacht nodig of ervaring in de agrarische sector. En zo kwamen ze in Drenthe terecht. Ze woonden het laatst in bij de familie Magnus aan de Rolderstraat 54 te Assen.Eén van deze jonge mannen was Isaak Kurt Niedermann.

In Assen zijn vier Struikelstenen gelegd voor jongemannen die vanuit Duitsland naar Nederland kwamen. Het waren pioniers die zich voorbereidden op een leven in Palestina om zo aan de opbouw van een Joodse natie te werken. Daarvoor had je een opleiding in een ambacht nodig of ervaring in de agrarische sector. En zo kwamen ze in Drenthe terecht. Ze woonden het laatst in bij de familie Magnus aan de Rolderstraat 54 te Assen. Eén van deze jonge mannen was Josef Rolf Calmanowitz.

Het verhaal van mij is dat meneer Jules Schelvis bij mij een hele diepe indruk heeft achter gelaten.
Ik heb bijna al zijn boeken gelezen. Hij heeft de oorlog overleefd en veel werk verzet voor de slachtoffers.
En ik word er nog steeds stil van het gedeelte van zijn boek over Zijn Rachel, die hij tijdens de deportatie in een flits uit zijn leven zag verdwijnen.

Wij hebben de naam geadopteerd van Japie Davidson. Japie en Herman woonden in het zelfde huizenblok aan de Mesdagstraat in Amsterdam-Zuid en waren ongeveer even oud. Ze speelden op straat en Herman kwam ook bij hen thuis. Japie woonde met zijn vader en moeder en er woonde een ziekelijke tante bij hen in.

Mijn ouders zijn op 10 mei 1944 getrouwd en betrokken de woning Paardekraalstraat 1-1 hoog in Amsterdam-Oost. Veel later, na het overlijden van mijn ouders, ben ik te weten gekomen wie de bewoners van dit adres waren, voordat mijn ouders daar introkken.
Het was de familie van Gelder, in 1943 afgevoerd en vermoord in Sobibor.

Jozua Klein werd geboren op 3 april 1901 in Wildervank. Hij was getrouwd met Rosi Mendel, geboren op 26 maart in Duitsland. Zij kregen 3 kinderen: Rita Klein geboren op 26 april 1933 en Benjamin Klein geboren op 30 juli 1941.
Zijn ouders waren : Benjamin Klein en Henriette Klein-Mendel. Zij werden tijdens een Duitse razzia opgepakt en overleden in Kamp Sobibor in 1942

Als lid van de werkgroep René Klessensmomument en auteur van het boek 'Loven in de schaduw van oorlog en geweld' hebben de trieste lotgevallen van de familie Blumenfeld destijds diepe indruk op mij gemaakt. Als oud-bewoners van de wijk Loven hebben mijn vrouw en ik mede daarom de naam van Sofie Blumenfeld in het Holocaustmonument geadopteerd.
Wij hopen dat deze achtergrondinformatie er aan bijdaagt dat zij niet vergeten worden.

Mijn kleindochter van negen jaar
zit op school en op ballet en dance.
Het leven spat er van af.
Hoe machtig mooi is dat.
Hoe schril is het contrast met Marianna, negen jaar.

Ik heb 2 mensen herdacht, van de familie Stouwer en de familie de Haan: Sientje Stouwer-Peperwortel, en Greta de Haan.
Ik ken hen niet, maar zij vertegenwoordigen het echtpaar, dat in de jaren zestig, zeventig en tachtig als patiënt bij mijn vader, die huisarts was in Uithoorn, in de praktijk waren.

Toen het huis Plantage Muidergracht 121 leeg kwam door de deportatie van de bewoners, heeft mijn vader dit pand gehuurd als woning voor ons gezin. Hij had daar een handel in tweedehands meubelen. Toen ik trouwde (1956) woonde ik ook in dat huis.

Ik heb de steen van Charles Ben Monas geadopteerd, zoon van Samuel Monas en Mina Monas-Rozenberg, om bij te dragen aan de herdenking van al die zijn vermoord in de holocaust.

Charles Ben Monas is geen familie, we hebben alleen gemeen in Soest te zijn geboren. Toch vond ik het belangrijk hieraan bij te dragen, dus ik heb zomaar een naam gekozen. Maar ik besef ten volle dat achter de naam een mooi kereltje van 10 zat die een goed leven had kunnen leiden, maar gruwelijk vermoord is.

Bijna iedere dag fiets ik langs het huis waar ze heeft gewoond, Jetjen Jacob. Ze is 22 jaar geworden. Ik heb haar naam geadopteerd op de dag van de opening van het Namenmonument in Amsterdam, op 19 september 2021.

Vandaag heb ik twee namen geadopteerd die genoemd zijn op het Joods Monument in Amsterdam. Het gaat om Maurits Godschalk en Leentje Godschalk-Colthof. In 2020 heb ik onderzoek gedaan naar dit echtpaar, naar aanleiding van een aantal objecten die zij in bewaring gegeven hebben aan hun buurvrouw Mevrouw Kuijs in 1943.

Ik heb de naam Emanuel van der Velde uitgekozen op het Namenmonument. Mijn opa Simon Zwier had goede contacten met zijn zoon Isaac, die een slagerij had in Medemblik. Isaac kreeg als overlevende een warm welkom na de oorlog, maar zijn vader Emanuel maakte dat einde helaas niet meer mee.

Josef Daniel. Geboren op 5 Augustus 1894 in Flamersheim, Duitsland.
Hij was niet getrouwd. Hij werd geadviseerd om onder te duiken in Utrecht maar hij weigerde dit. Josef werd later op straat opgepakt en naar Westerbork gedeporteerd.

Frieda Daniel. Geboren op 14 juli, 1887, Flamersheim, Duistland. Overleden 17 September 1943.
Frieda is nooit getrouwd geweest. Ze emigreerde naar Bilthoven, Holland in 1935 en woonde samen met haar moeder. Haar broers Josef en Robert en haar zuster Helene kwamen later ook bij hun moeder wonen. De zuster Martha woonde in Amsterdam gedurende de oorlogsjaren.

Abraham Frank werd 91½ jaar geleden geboren. Met een nieuwe lockdown van kracht, ging ik hem opzoeken.
Niet in persoon. Want Abraham, twee dagen ouder dan mijn vader en wonend in dezelfde stad, is er niet meer.
Daarom bezocht ik het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Ik vond zijn steen, tussen die van 15 naamgenoten.

Johanna Mooij-Colthof, geboren in Opsterland, Friesland. Op 56-jarige leeftijd in Sobibor vermoord. Ik heb je niet gekend, Johanna, maar ik zag jouw naam op het namenmonument. Een vriendin wilde erheen en ik sloot me nogal terloops bij haar aan. Zij was in haar familiegeschiedenis gedoken. We zochten een naam van haar tante. Totaal onvoorbereid op wat ik zou gaan zien, dus: 18 getroffenen met de achternaam Mooij, waarvan jij er één bent; de achternaam van mijn man.

Ernst Scheuer was de zoon van Jakob Scheuer en Helene Daniël Scheuer. Zijn zusters zijn Ilse en Ruth. 
Ernst woonde sinds 1935 bij zijn grootmoeder Jannette Behr-Daniël in Bilthoven. Na de Kristallnacht in 1938 kwamen daar ook zijn moeder Helene Scheuer-Daniël en zijn twee zusters Ilse en Ruth wonen.

Van juni 1943 tot juli 1954 heb ik gewoond op Tilanusstraat 24’ te Amsterdam. Sinds kort weet ik wie er vóór ons op het adres woonden, waar mijn moeder bijna vijftig jaar gewoond heeft. Dat was de familie Kirschbaum, vader Aäron, moeder Esther en Jozef, een zoon van 19 jaar oud. Joden die in Polen geboren waren en in Nederland terecht waren gekomen, waarschijnlijk op de vlucht voor de Duitsers.